عکس از وبلاگ ماگما
آمبولی
جیست؟
آمبولی،
گرفتگی یا بسته شدن یک رگ بر اثر حرکت
یک لخته‌ی خون و یا جسم خارجی دیگر در
مسیر گردش خون است (emboli)
و به خود لخته
و یا جسم خارجی هم گفته میشود.
آمبولی
از محل شکل گیری‌اش وارد مسیر گردش خون
شده و به سوی بخش دیگری از بدن حرکت میکند
تا سرانجام در نقطه‌ای درون رگ متوقف
میشود و جریان خون در آن رگ را مسدود
میکند.
آمبولی
معمولا از لخته‌ی خون تشکیل میشود ولی
گاهی هم از هوا، چربی و یا نسج تومورها
به‌وجود می‌آید.
آمبولی میتواند چندگانه یا کوچک، منفرد
و یا بزرگ و پرحجم باشد.
آمبولی‌ها
بسیار خطرناک و مرگ‌آورند و نیاز به
مراقبت پزشکی فوری (اورژانس)
دارند.
آمبولی‌ها
در سه رده‌ی شریانی (Arterial)،
گازی و ریوی (Pulmonary)
هستند که آمبولی
ریوی از همه شایع‌تر است.
دلیل
اینکه در این پست به موضوع آمبولی پرداخته‌ام
این است که کوه‌نوردان و سنگ‌نوردان،
بسیار بیش از دیگر ورزش‌کاران در معرض
خطر سقوط از بلندی، ریزش سنگ و شکستگی
استخوان‌‌ها هستند و از ظرف دیگر شکستگی
استخوانهای بلند مانند استخوان ساق پا
و یا ران و یا استخوان بزرگ لگن یکی از
دلیل‌های مهم تشکیل آمبولی هستند.
آمبولی چربی
سندرم
آمبولی چربی Fat Embolism Syndrome یکی
از عوارض جدی و خطرناک بعد از شکستگی
ها است که گرچه نادر است ولی میتواند کشنده
باشد. مشخصه
اصلی این عارضه مسدود شدن مویرگ‌ها با
قطرات چربی است.
آمبولی چربی چگونه ایجاد میشود
این
عارضه بیشتر در شکستگی های استخوانهای
بلند بخصوص ران دیده میشود.
به نظر میرسد
در هنگام شکستگی، قسمتی از چربی مغز
استخوان بصورت ذرات و قطرات بسیار ریزی
به درون جریان خون راه پیدا میکنند.
این ذرات سپس
از طریق جریان خون به اعضای حیاتی بدن
رفته و با انسداد مسیر مویرگ‌های آن بافت
ها موجب کاهش جریان خون بافت و اختلال در
عملکرد آن میشوند.
از مهمترین
بافت‌های گرفتار شده در جریان آمبولی
چربی، ریه است.
با انسداد
مویرگ‌های ریه به‌وسیله‌ی قطرات چربی
و همچنین تاثیر بعضی مواد شیمیایی که از
این چربی مشتق میشوند، (
بر اثر هیدرولیز
این چربی‌ها اسیدهای چرب ایجاد میشوند)
بافت کیسه های
هوایی ریه متورم شده و خونریزی میکند.
بدنبال آن
کارکرد کیسه هوایی در جهت اکسیژن دهی به
خون کاهش میابد و نتیجه این روند، کاهش
میزان اکسیژن جریان خون بیمار است و در
واقع بیمار خفه میشود.
بافت مهم
دیگری که درگیر میشود مغز است.
به‌دنبال خونریزی
در مویرگ‌های مغز و تورم بافت مغز، بیمار
هشیاری خود را از دست داده و به کما میرود.
خونریزی در
مویرگ های پوست موجب دیده شدن لکه‌های
خونریزی کوچک (
در حد چند
میلیمتر) در
پوست جلوی گردن و جلوی بغل و داخل پلک
میشود.
قطرات
چربی ذکر شده یا گلبول‌های چربی در جریان
خون بیشتر بیمارانی که دچار شکستگی استخوان
های بلند میشوند دیده شده است ولی مقدار
آنها معمولا آنقدر کم است که منجر به علائم
بالینی و مشکل خاصی نمیشوند و فقط در مواردی‌که به علت شدت آسیب،
مقدار این گلبول ها زیاد میشود علائم
بالینی و مشکلات بیماری ایجاد میشوند.
علائم آمبولی چربی
این عارضه
بیشتر در شکستگی‌های شدید و خرد شده اندام
تحتانی بخصوص در شکستگی های ران و ساق
دیده میشود.
وقتی چند استخوان
با هم شکسته شده باشد احتمال ایجاد این
عارضه بیشتر میشود.
شیوع آن در
افراد جوان و جنس مذکر بیشتر است.
آمبولی چربی
بیشتر در شکستگی‌های بسته ایجاد میشود
و احتمال وقوع آن در شکستگی های باز کم
است.
شروع
علائم این عارضه در ۴۸ ساعت اول بعد از
شکستگی است.
از
خصوصیات مهم آمبولی چربی
این است که بین
زمان ایجاد شکستگی و زمان شروع علائم یک
فاصله زمانی وجود دارد که بیمار مشکلی
ندارد به زبان دیگر شروع علائم این عارضه
با تاخیر است.
وقتی
بیمار بلافاصله بدنبال تصادف
دچار کاهش سطح هوشیاری و سپس کما میشود
علت آن بیشتر ضربه به سر و مغز است و وقتی
این کاهش سطح هوشیاری بعد از چند ساعت (
48-12 ساعت)
ایجاد
میشود میتواند به علت سندروم آمبولی چربی
باشد.
در این
بیماران ابتدا سطح هوشیاری کم شده و آگاهی
بیمار به زمان و مکان و شناسایی افراد کم
میشود و سپس بیمار به کمای کامل میرود.
در آمبولی چربی
سرعت سیر علائم از کاهش سطح هوشیاری به
طرف کما زیاد است.بیمار
دچار علائم تنفسی بصورت تاکی پنه Tachypnoea
(افزایش تعداد
تنفس) میشود
و نفس کشیدن برایش سخت میشود.
تعداد ضربان
قلب بیمار زیاد شده و بیمار تب میکند.
خونریزی های
کوچک پوستی که به آن پتشی petechia
میگویند در
پوست جلو و عقب قسمت های بالایی سینه و
داخل چشم و دهان بوجود میاید.
در بررسی
های آزمایشگاهی میتوان کاهش میزان اکسیژن
خون را بررسی کرد.
فشار اکسیژن
خون این بیماران PaO2
به زیر 60
میلیمتر جیوه
میرسد.
درمان آمبولی چربی
بیماری
اگر موجب مرگ بیمار نشود خود بخود خوب
میشود پس هدف از درمان اینست که تا مدتی
که سیر بیماری تمام میشود وضعیت بیماری
را تحت کنترل درآوریم.یکی
از مهمترین اقدامات برای پیشگیری از وقوع
این عارضه، بیحرکت کردن سریع شکستگی ایجاد
شده با عمل جراحی است.
هر چه درمان
شکستگی دیرتر انجام شود بر اثر حرکت مکرر
قطعات شکسته شده چربی بیشتری از مغز
استخوان به درون جریان خون راه پیدا میکند.
پس شکستگی ها
باید هر چه زودتر فیکس و بیحرکت شوند.
مهمترین
اقدام، رساندن اکسیژن کافی به بیمار است.
برای اینکار
به هوای تنفسی بیمار از راه ماسک ، اکسیژن
بیشتری اضافه میکنند.
گاهی این درمان
برای بالا بردن میزان اکسیژن خون بیمار
کافی نیست و پزشک معالج مجبور میشود تا
با استفاده از دستگاه تنفس مصنوعی به تنفس
بیمار کمک کند.
از کورتیکوستروئید
ها و داروهای رقیق کننده (
مانند هپارین)
هم در درمان
این بیماری استفاده میشود.
آمبولی ریوی چگونه
ایجاد میشود
خطرناک
ترین مشکلی که این لخته های خون میتوانند
ایجاد کنند کنده شدن آنها از داخل ورید
های ساق و حرکت آنها به طرف قلب است.
حرکت لخته در
داخل وریدهای عمقی را ترمبوآمبولی
Thromboembolism
میگویند.
بعد از رسیدن
این لخته ها به قلب آنها به ریه میرسند.
در درون ریه
اولین مانع بر سر راه این لخته ها مویرگ
های ریه هستند.
رسیدن لخته به
وریدهای ریه را ترمبوآمبولی ریوی Pulmonary
Thromboembolism میگویند.
|
رگ هایی که خون را به ریه میرسانند به مویرگ های بسیار ریزی تبدیل میشوند. این مویرگ ها در کنار کیسه های هوایی قرار میگیرند تا گاز کربنیک خون را به درون کیسه هوایی آزاد کرده و اکسیژن هوای درون کیسه هوایی را به خود جذب کنند. وقتی لخته ها به این مویرگ ها میرسند نمیتوانند از آنها عبور کنند و در نتیجه مسیر جریان خون در مویرگ های ریوی را مسدود میکنند.
اگر این
انسداد کم و در بعضی مویرگ ها باشد مشکل
خاصی ایجاد نمیشود.
بدن انسان بعد
از مدتی با استفاده از بعضی مواد لخته ها
را حل کرده و از بین میبرد و بدین وسیله
مسیر جریان خون را دوباره باز میکند.
اگر انسداد
مویرگ های وریدی به علت لخته زیاد و شدید
باشد نه تنها خون به اندازه کافی نمیتواند
اکسیژن به خودش جذب کند بلکه نمیتواند از
ریه عبور کرده و به بدن برسد.
انسداد مسیر
جریان خون به معنای مرگ است.
پس
میبینیم که در ابتدا لخته یا ترومبوز
Thrombosis در
ورید های ساق بوجود میاید که به آن ترومبوز
عروق عمقی یا Deep
vein thrombosis DVT میگویند.
با حرکت لخته
به سوی ریه با بیماری جدیدی مواج هستیم
که به آن ترومبوآمبولی ریوی Pulmonary
thromboembolism میگویند.
پس
میبینیم که در ابتدا لخته یا ترومبوز
Thrombosis در
ورید های ساق بوجود میاید که به آن ترومبوز
عروق عمقی یا Deep
vein thrombosis DVT میگویند.
با حرکت لخته
به سوی ریه با بیماری جدیدی مواج هستیم
که به آن ترومبوآمبولی ریوی Pulmonary
thromboembolism میگویند.
شرح یک
حادثه:
ماجرای
شکستگی پای مرحوم فخرالدین صدر سلفی و
مرگ او در علم‌چال در روز ۳۰ مرداد ۱۳۹۰
"حوالی ساعت ۵ بعدازظهر یکشنبه، مرحوم فخرالدین صدر سلفی جهت تهیه آب به پایین دره مشرف به پناهگاه قدیمی میرود. بعداز پر کردن ظروف آب به بالا می‌آید که در فاصله چند متری چادر پایش را بر روی یکی از سنگهای غلتان منطقه میگذارد که باعث میشود سنگ روی پایش بیافتد. با صدای فریاد کمک ایشان، افراد حاضر به طرف او رفته بعد از تلاش بسیار، پای ایشان را از زیر سنگ خارج میکنند ولی متاسفانه بعد از چند لحظه اوضاع جسمی ایشان رو به وخامت میگذارد و در کمتر از یک ساعت با تلاش تنی چند از افراد امدادگر و یک متخصص اتاق عمل، موفق به احیای ایشان نشدیم و متاسفانه ایشان را از دست دادیم." (به نقل از وبلاگ کالاهو)
در این
حادثه علت مرگ این کوه‌نورد، عارضه‌ی
قلبی عنوان شد و شاید دلیل این تشخیص سن
فخرالدین و نیز سابقه‌ی بیماری قلبی و
جراحی او بوده است، اما توجه به صحبت
حاضران در آن صحنه از جمله «محمدرضا صحوی» که می‌گوید او از شدت درد بلافاصله
پس از آزاد شدن پایش از زیر سنگ بزرگ، بدون
توجه به شکستگی بزرگی که داشت شروع به راه
رفتن کرد و نشانه‌های دیگر مانند اختلال
در تنفس و بی‌قراری او میتواند نشان از
حرکت یک لخته به سمت قلب و ریه‌ی او داشته
باشد که منجر به مرگ او شد.
این یک نظر است
و باید مانند احتمال بروز حمله‌ی قلبی
که در مورد او گفته شده است به صورت جدی
بررسی شود.
شرح یک
حادثه:
گزارش
كامل برنامه تا چند روز ديگه از همين
وبلاگ منتشر خواهد شد و اين تقريبا يه
گزارش از عمليات امدادی است كه انجام
شد. لازم
به ذكر است كه ما تقريبا ۲
كيلومتر داخل
دره حركت كرده بوديم و با ۵
فرود تقريب۶۰۰ متر
ارتفاع كم كرده بوديم كه حادثه پيش آمد
و حبيب ۲۰ متر
سقوط كرد.
حادثه راس
ساعت ۱۱:۳۰ صبح
روز شنبه در دره مور واقع در جنگل‌های
سي‌سنگان اتفاق افتاد
متن
کامل را اینجا بخوانید
http://hamkhaneha.blogfa.com/post-270.aspx
و آرش
نقافی در وبلاگ خود گزارشی از این حادثه
داردhttp://newbie.blogfa.com/post-349.aspx
در پی
نوشت این پست آمده است که:
پ.ن:
شنيديم كه مصدوم
به دليل لخته شدن خون در معرض سكته قرار
گرفته بود و حتی به بخش مراقبت‌های ويژه
منتقل شده بود.
برايش آرزوی
سلامتی می‌كنيم.
شرح یک
حادثه:
حادثه
برای قهرمان کشتی فرنگی
به دنبال
فوت مرحوم فيروز عليزاده دارنده اولين
مدال طلاي كشتي فرنگي ايران، فدراسيون
پزشكي ورزشي اطلاعيه‌اي را در رابطه با
چگونگي رسيدگي‌هاي پزشكي لازم به اين
مرحوم منتشر كرد.
به گزارش
ايسنا، در اين اطلاعيه آمده است:
«ضمن عرض تسليت
فوت مرحوم فيروز عليزاده دارنده اولين
مدال طلاي كشتي فرنگي كشور به عموم مردم،
جامعه ورزشي كشور و خانواده داغدار ايشان،
بدين وسيله به اطلاع مي‌رساند پس از
بررسي‌هاي به عمل آمده از سوي كارشناسان
اين فدراسيون، مرحوم عليزاده به دنبال
تصادف دچار آسيب‌ديدگي ناحيه لگن و شكستگي
استخوان ران شده و پس از انتقال به بيمارستان
ايرانشهر بلافاصله و بدون درخواست هيچ‌گونه
وجهي در بيمارستان توسط يكي از مجرب‌ترين
متخصصين مورد معاينه قرار گرفته است.
پزشك معالج
پس از معاينه ليست وسايل مورد نياز عمل
را به همراهان بيمار اعلام و پس از اين كه
اين وسايل تهيه و تحويل بيمارستان مي‌شود،
بلافاصله عمل جراحي با موفقيت انجام
مي‌گيرد. اما
متاسفانه ايشان به دنبال آسيب ايجاد شده
دچار يكی از عوارض وخيم شكستگی استخوانهای
دراز كه همان «آمبولی
ريوی» است
شد كه بلافاصله به بخش مراقبت‌هاي ويژه
(ICU) انتقال
يافت، ولي با توجه به خطر بالاي احتمال
فوت در آمبولي ريه متاسفانه اين عارضه
منجر به فوت اين قهرمان و گنجينه ملي شد.
شما هم
احتمالا شاهد حادثه‌هایی شبیه به این
بوده‌اید که مصدوم پس از گذشت یکی دو روز
از حادثه و در حالی که همه چیز خوب است
ناگهان دچار اختلال در تنفس و بی‌قراری
شده و کار به درمان فوری و بستری شدن در
بیمارستان می‌کشد و گاهی متاسفانه بیمار
از دست می رود، تجربه های خود را برای
افزایش هوشیاری همگانی کوه‌نوردان و
سایر ورزش‌کاران برای ما بنویسید و یا
در جایی منتشر کنید!
منبع‌های مورد استفاده در این پست:
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر