"سنگسر سل" ، ديواره‌ای مناسب برای هر سطح از سنگنوردی و ديواره نوردی

گزارش جشنواره سنگ نوردی و گشایش مسیر انجمن کوه نوردان ایران در سمنان به نقل از

قلمرو کوهستانی ایران

اين گزارش، شرح رخدادهايی است که با شکل‌گيری ايده "دومين جشنواره‌ی سنگنوردی برتر" توسط انجمن کوهنوردان ايران آغاز شد و با گشايش 14 مسير روی ديواره‌ای به نام سنگسرسل در مهدی شهر استان سمنان پايان يافت.
انجمن کوهنوردان ايران در تاريخ دهم تيرماه سال 1388 طی فراخوانی از تمام سنگنوردان کشور خواست تا ديواره‌های بلند مناسب برای سنگنوردی و ديواره‌نوردی را در اطراف محل سکونت خود شناسايی کنند و شناسنامه‌ای از آنها را همراه عکس به دفتر انجمن ارسال نمايند. اين فراخوان در راستای اجرای مفاد قرارداد همکاری انجمن کوهنوردان ايران و سازمان کوه‌های بلند (GHM) کشور فرانسه انجام می‌شد. اين همکاری از سال 1386 با اعزام چهار مربی از اين سازمان فرانسوی برای آموزش سنگنوردان ايرانی آغاز شده بود.
پس از پايان مهلت ارسال اطلاعات، تنها يک منطقه‌ی مناسب سنگنوردی در شهرستان مهدی شهر استان سمنان معرفی شده بود و انتخابی جز آن برای انجمن باقی نمانده بود تا دومين جشنواره‌ی سنگنوردی برتر را با هدفی متفاوت از جشنواره‌ی اول برای گشايش مسير روی ديواره‌ها و صخره‌های تنگه‌ی کرکوه سمنان برگزار کند. در جشنواره‌ی اول که در آبان 1386 برگزار شده بود، مجموعه‌ای از سنگنوردان و ديواره‌نوردان کشورمان در دو دوره‌ی 4 روزه زير نظر مربيانی از سازمان GHM به فراگيری اصول صعودهای مصنوعی پرداخته بودند.
قبل از اعلام رسمی برگزاری اين جشنواره، تيمی متشکل از چند سنگنورد به نمايندگی از انجمن برای بازديد از تنگه‌ی کرکوه در شمال غربی شهرستان مهدی شهر راهی شدند. حين اين بازديد يک مسير به طول 70 متر نيز توسط اميد صافی و علی کريمی روی يکی از ديواره‌های تنگه گشايش شد. آنها برای صعود اين 70 متر که بخش قابل توجهی از آن را رول‌کوبی کردند، دو روز زمان صرف کرده بودند.
پس از تاييد منطقه توسط تيم برگزاری، از 12 مهرماه ثبت نام اين جشنواره در رشته‌های بولدرينگ، صعودهای ورزشی و ديواره‌نوردی آغاز شد. همچنين در نتيجه‌ی مکاتبات انجام شده با سازمان GHM، آنتوان کايرول (Antoin Cayrol) و فرانسوا برنارد (Francois Bernard) به عنوان نمايندگان آن سازمان در اين جشنواره معرفی شدند. آنها روز يکشنبه 24 آبان وارد تهران شدند.
سرانجام، عصر روز دوشنبه 25 آبان شرکت‌کنندگان به‌همراه کادر اجرايی جشنواره که خود نيز از جمله‌ی سنگنوردان عضو انجمن کوهنوردان بودند، به سمت مهدی شهر استان سمنان حرکت کردند و در يکی از اماکن متعلق به شهرداری مهدی شهر که از قبل آماده شده بود، ساکن شدند.
بر اساس برنامه‌ريزی انجام شده صبح روز سه‌شنبه 26 آبان، جشنواره به طور رسمی آغاز شد و 31 سنگنورد به سمت تنگه کرکوه حرکت کردند. اين تنگه در 8 کيلومتری شمالغربی مهدی شهر در ارتفاع بين 1300 تا 1500 متر واقع شده است.
تنها گشايش مسير روز اول روی ديواره‌ای از جنس "کُنگُلومِرا (Conglomerate)" توسط سيد مهدی هاشميان، عضو اسبق تيم ملی سنگنوردی به همراه فرشاد ميجوجی و مهدی رزاقی‌ها در دو طول انجام شد. هر سه نفری که روی اين مسير تلاش کردند، از سنگنوردان قزوينی اين جشنواره بودند.
از آن جهت که مهمترين هدف اين جشنواره، ترويج صعودهای پاک بود، ديواره‌‌های تنگه‌ی کرکوه مناسب اين هدف نبودند. به‌گفته‌ی حسن گرامی که مسووليت فنی اين جشنواره را بر عهده داشت، با توجه به شرايط موجود برای رسيدن به ابتدای شکاف‌ها رول‌کوبی روی ديواره اجتناب ناپذير بود، حال اينکه بالاتر از آن هم شکاف‌ها وضعيت نامشخصی داشتند و شايد باز هم لازم می‌شد سوراخ‌های ديگری روی ديواره ايجاد شود. به اين علت باقی سنگنوردان روز اول را به تمرينات آماده‌سازی و گرم کردن روی مسيرهای کوتاه به شيوه‌ی بولدرينگ گذراندند و يک گروه به دنبال ديواره‌ی مناسبتر در اطراف مهدی شهر، جستجوی خود را شروع کرد.
نتيجه‌ی جستجو، دو ديواره در دره‌ای به نام "سردربند" در سمت شمال مهدی شهر بود که بيش از ديواره‌های تنگه‌ی کرکوه با معيارهای جشنواره سازگاری داشت. يکی از اين ديواره‌ها به شکل يک برج در ميانه اين دره واقع شده بود و ديواره دوم ، به شکل يک توده‌ی عظيم آهکی در سمت شمال جاده به ارتفاع تقريبی 250 متر در بلندترين نقطه و طول تقريبی 700 متر قرار گرفته بود. اين ديواره که در فاصله تقريبی 7 کيلومتری از ابتدای دره سردربند قرار دارد، "سنگسر سُل" ناميده می شود. "سُل" در گويش اهالی منطقه‌ی سنگسر به معنی صخره‌ی بلند است.
با توجه به طول و ارتفاع قابل ملاحظه‌ی ديواره‌ی دوم و شکاف‌های متعدد آن، امکان ديواره‌نوردی و صعودهای ورزشی در سطوح مختلف روی آن وجود داشت و اين موضوع باعث فراموش شدن ديواره‌های تنگه‌ی کرکوه در ادامه‌ی جشنواره شد.
آنتوان و بن (فرانسوا)، اولين کرده‌ای بودند که صعودشان را روی صخره‌ی بلند دره‌ی سردربند شروع کردند. آنها راهی را در نيمه‌ی شرقی ديواره در نظر گرفته بودند که بعد از يک روز تلاش، موفق به گشايش يک مسير 180 متری با درجه‌ی سختی 5.10b شدند. آنها به دليل عکس‌های زيادی که بعد از فرود با حاضران در پای ديواره گرفتند، اين مسير را "سکانس فوتو" به معنی "وقت عکاسی" ناميدند.
علاوه بر "سکانس فوتو"، 4 مسير ديگر نيز به نام‌های "افشين"، "کيانا "، "لانه‌ی عقاب" و "کلما"، از پای ديواره تا انتهای آن کشيده شد.
"افشين" نام مسيری به طول تقريبی 230 متر و درجه‌ی سختی 5.10b بود که برای گشايش آن افشين رمضانی از کرج با سنگنوردان فرانسوی تلاش کرد.
عباس محمدی و هم طنابش پژمان زعفری از اراک که در حال آماده شدن برای کاری بزرگ در ديواره ‌ای در خارج از مرزهای ايران هستند، قلب "سنگسر سل" را نشانه گرفتند و بعد از 240 متر سنگنوردی که درجه‌ی سختی آن از 5.10c تا 5.11d تفاوت می‌کرد، موفق به خروج از ديواره شدند و آنرا "کيانا" نام نهادند. به گفته‌ی آنها طول آخر کيانا، به شيوه‌ی مصنوعی صعود می‌شود و درجه‌ی سختی آن A2 است.
به‌گفته‌ی عباس محمدی، در اين ديواره امکان سنگنوردی در تمام سطوح وجود دارد. نکته‌ی جالبی که وی در پايان تلاش چهار روزه‌اش به همراه پژمان زعفری خاطرنشان کرد، اين بود که برای صعود يک مسير کامل روی "سنگسرسل" بايد مجموعه‌ی متنوعی از فنون سنگنوردی و شيوه‌های صعود را به‌کار بست.
در سمت چپ مسير "سکانس فُتو"، با تلاش حسين هيزم کار، سنگنورد کهنه‌کار باشگاه کوهنوردان آرش و مسعود زينالی و امير گودرزی از تهران مسير "لانه‌ی عقاب" گشايش شد. طول چهارم لانه‌ی عقاب يک تاقچه‌ی بلند با 2 متر پهنا بود که آنرا به مسير سنگنوردان فرانسوی متصل می‌کرد تا بخشی از طول آخر بين اين دو مسير مشترک شود. درجه‌ی سختی اين مسير به جز قسمت تاقچه بين 5.10c تا 5.11a بود.
سنگنوردان خرم‌آبادی به نام‌های داريوش ابداليان و پويا جعفری، کرده‌ی ديگری بودند که توانستند مسيری به‌نام "کَلما" که در گويش لری به معنی "پناهگاه کَل" می‌باشد را با طول 125 متر در انتهای شرقی ديواره گشايش کنند. آنها بر خلاف چهار کرده‌ی قبلی، مسيرشان را رول‌کوبی کردند تا برای صعودهای ورزشی مناسب باشد. اين دو سنگنورد خرم‌آبادی همچنين 12 متر در سمت چپ مسير "کيانا" را نيز رول‌کوبی و صعود کردند. اين مسير ناقص، "ابهام" نام گرفت.
"همت شميران" به طول 90 متر در سمت راست ديواره و "سه‌پاندول" به طول 50 متر در سمت چپ ديواره دو مسيری بودند که با تلاش سعيد طاهری و بويه سادات‌نيا از گروه کوهنوردی همت شميران به‌شيوه‌ی پاک صعود شد.
سامان مفاخری، رحمان مراديانی و مهدی عباسی از قروه‌ی استان کردستان، 110 متر در سمت راست مسير "سکانس فُتو" صعود کردند که انتهای آن به ميانه‌ی مسير فرانسوی‌ها می‌رسيد و نامش را "سامان" نهادند. آنها همچنين مسير ديگری را به نام "قاجر" و به بلندای 25 متر در سمت چپ ديواره و سمت راست مسير "سه‌پاندول" گشودند.
سنگنوردان قزوينی که روز اول در ديواره‌ی کرکوه مسير دو طوله‌ای را صعود کرده بودند، روی سنگسرسل هم دو مسير در کنار هم و سمت راست مسير "قاجر" صعود کردند. آنها مسير کوتاهتر که 25 متر ارتفاع داشت، را "کمين" و مسير بلندتر را با 100 متر طول، "قزوينی‌ها" نامگذاری کردند.
در انتهای غربی ديواره، زهره عبدالله‌خانی و سميرا صميمی به همراه اسماعيل متحيرپسند، ديگر سنگنورد با سابقه‌ی باشگاه کوهنوردان آرش مسيری به طول 30 متر گشودند و نام آن را "زهره" نهادند.
همچنين حسين بلند اختر به همراه علی کريمی که هر دو از سنگنوردان باشگاه کوهنوردی و اسکی دماوند هستند، يک مسير 32 متری با درجه‌ی سختی 5.10a در انتهای غربی ديواره گشودند. علی همزمان عضو کادر اجرايی جشنواره نيز بود.
به اين ترتيب در پايان اين جشنواره 14 مسير روی "سنگسرسل" و يک مسير روی ديواره‌ی کرکوه گشايش شد. از چهارده مسير گشايش شده از روز دوم جشنواره تا پايان آن، 5 مسير از پای ديواره تا انتهای آن و 9 مسير با ارتفاعی معادل يک يا دو طول طناب در نقاط مختلف آن گشايش شد که از اين 9 مسير، 4 مسير پس از رول‌کوبی برای استفاده‌ی صعودهای ورزشی آماده شد.
در کنار اين فعاليت‌ها، نشست‌های مشترکی هم هر شب پس از بازگشت به محل اسکان سنگنوردان بين آنها برگزار می‌شد.
در پايان اين گزارش، نقطه نظرات برخی از سنگنوردان شرکت‌کننده در اين جشنواره می‌تواند در نوع خود خواندنی باشد.
عباس محمدی که بلندترين و دشوارترين مسير را در اين جشنواره گشايش کرد، معتقد است: "مجموعه‌ای از مسيرهای بلند و کوتاه را می‌توان روی اين ديواره گشايش و صعود کرد. جالب اين است که برای صعود يک مسير در هر کجای اين ديواره، مجموعه‌ی متنوعی از گيره‌ها و نيز شيوه‌های صعود از جمله لاخ کردن، دولفر و پاگستر بايد استفاده شوند. در مجموع سنگنوردان از سطوح مختلف می‌توانند روی اين ديواره صعود کنند و از صعود خود لذت ببرند."
حسين هيزمکار درباره اين ديواره گفت: "ديواره‌ی "سنگسرسل" می‌تواند همان جايگاهی را که ديواره‌ی "پل خواب" برای سنگنوردان تهران و کرج دارد، برای سنگنوردان مهدی شهر و مناطق اطراف داشته باشد. اين ديواره پتانسيل اين را دارد که به‌عنوان يک ديواره‌ی آموزشی و تمرينی برای سنگنوردان مناطق اطرافش مورد استفاده قرار گيرد."
محمد تقی بهره‌ور از ديواره‌نوردان مشهور و با سابقه‌ی کشور، که به عنوان مترجم در اين جشنواره حضور داشت نيز به نکات زير اشاره کرد: "اگر يک ديواره‌ی سنگنوردی نمره‌ای از 1 تا 10 داشته باشد، من به دليل در دسترس بودن، ارتفاع و پهنای مناسب و نيز جهت ديواره که به سمت جنوب بوده و مدت زيادی از روز را در معرض تابش نور آفتاب است، نمره‌ی 8 را به "سنگسرسل" می‌دهم. نکته‌ی ديگری که در مورد آن قابل ذکر است، بکر بودن "سنگسرسل" می‌باشد."